ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္အား ၿပဳစုေစာင့္ေရွာက္ၿခင္းႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ၊ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳး၏ ဖြံ ့ၿဖိဳးတိုးတက္မႈတြင္ မိခင္မ်ားသည္ အဓိကအခန္းက႑မွ ပါ၀င္ေလသည္။ ႏိုင္ငံနွင့္ လူမ်ိဳးအတြက္ အားထားရေသာ ပညာတတ္မ်ား၊ ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းမ်ား ေပၚထြန္းလာေရးသည္လည္း မိခင္မ်ားတြင္ အဓိကမီွတည္ေနသည္။ မိခင္မ်ား၏ ခ်စ္ၿခင္း၊ စြန္ ့လႊတ္အနစ္နာခံမႈ၊ စြမ္းအားသတၱိမ်ားေၾကာင့္ ႏိုင္ငံႏွင့္လူမ်ိဳးအတြက္ အဖိုးမျဖတ္ႏိုင္ေသာ သားေကာင္းရတနာမ်ား ေပၚထြက္လာရသည္။ ထို ့ေၾကာင့္ မိခင္မ်ား ပညာဗဟုသုတ ျပည့္ဝေရး၊ က်န္းမာေရးအတြက္ အားလံုး၀ိုင္း၀န္းကူညီေပးရန္ အထူးပင္ လိုအပ္လွသည္။
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္တစ္ဦးအား ၿပဳစုေစာင့္ေရွာက္ၿခင္းသည္ ေဆးပညာရွင္မ်ားနွင့္ တိုက္ရိုက္ပတ္သတ္ ေနေသာ္လည္း ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္ကိုယ္တိုင္နွင့္ ယင္း၏မိသားစုမ်ား အေနၿဖင့္လည္း ဗဟုသုတအၿဖစ္ သိထားပါက မ်ားစြာအက်ဳိးရိွမည္ ၿဖစ္သည္။
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေစာင့္ေရွာက္မႈဆိုသည္မွာ ကေလးေမြးဖြားလာသည့္အခါ မိခင္နွင့္ကေလးပါ က်န္းက်န္းမာမာ ရိွေစရန္အတြက္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္ လသားကတည္းက မိခင္နွင့္ သေႏၶသား အား က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ ေပးၿခင္း ၿဖစ္သည္။အဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားမွာ-
(၁) မိခင္ေလာင္း၏ၿဖစ္နိုင္ေၿခရိွသည့္ ေရာဂါအေၿခေနမ်ားကို စစ္ေဆးေပးၿခင္းနွင့္ ကုသေပးၿခင္း
(၂) သေႏၶသား၏ၿဖစ္နိုင္ေၿခရိွသည့္ေရာဂါအေၿခအေနလကၡဏာမ်ားကို စစ္ေဆးေပးၿခင္းနွင့္ကုသမႈေပးၿခင္း
(၃) ေမြးဖြားလာမည့္ သေႏၶသား၏ေမြးရာပါ ခၽြတ္ယြင္းခ်က္ရိွမရိွကို ေစာစီးစြာစစ္ေဆးေပးၿခင္း
(၄) ေမြးဖြားလာမည့္ ရင္ေသြးငယ္အား ထိန္သိမ္းေစာင့္ေရွာက္ပံုကို ပညာေပးေဆြးေႏြးၿခင္း စသည္တို႔ ျဖစ္သည္။
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနၿပီဟုသိရိွပါက ေမြးဖြားေပးမည့္ ဆရာဝန္(သို့မဟုတ္)မိခင္ႏွင့္ကေလးဌာနမွ ခ်ိန္းဆိုသည့္ ရက္ခ်ိန္းအတိုင္း တိက်မွန္ကန္စြာ သြားေရာက္ၿပသရန္မွာ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ မိခင္ေလာင္းမ်ား၏ အေရးႀကီးတာဝန္ပင္ ၿဖစ္သည္။ယခုလက္ရိွေဆာင္ရြက္ေနေသာ ခ်ိန္းဆိုမႈမ်ားမွာ ေအာက္ပါအတိုင္းၿဖစ္သည္။
(၁) ကိုယ္ဝန္စေဆာင္ခ်ိန္မွ ခုနစ္လ(၂၈ ပတ္)အထိ တစ္လ တစ္ႀကိမ္။
(၂) ကိုယ္ဝန္ခုနစ္လမွ ကိုးလ(၃၆ ပတ္)အထိ ၂ ပတ္ တစ္ႀကိမ္။
(၃) ကိုယ္ဝန္ကိုးလမွ ေမြးဖြားသည့္ အခ်ိန္အထိ တစ္ပတ္ တစ္ႀကိမ္။
( ယခု မေလးရွားရိွ မိခင္ႏွင့္ကေလးဌာနမ်ားသည္ ကိုယ္၀န္ေလးလမွ စတင္ကာ လက္ခံၾကည့္ရႈေပးေနျပီ ျဖစ္သည္)
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္၏ ေရာဂါရာဇဝင္ေမးၿမန္းၿခင္း(Personal History) နွင့္ စမ္းသပ္စစ္ေဆးၿခင္း (Examination) မ်ားကို ဆရာဝန္ (သို႔) က်န္းမာေရးဝန္ထမ္းမ်ားက ျပဳလုပ္ပါလိမ့္မည္။
(၁) ရာဇဝင္မွတ္တမ္းၿပည့္စံုၿခင္းသည္ အလိုအပ္ဆံုး အရာတစ္ခုၿဖစ္သည္။
(၂) မိမိ၏ ေနာက္ဆံုးရာသီလာေသာလ၏ ပထမဆံုးေသာရက္(Last Menstrual Period)ကို မွတ္သားထားရန္ အေရးၾကီးသည္။
(၃) ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္၏ ရာဇဝင္ကို ရယူရာတြင္ လက္ရိွကိုယ္ဝန္ေဆာင္ၿခင္းနွင့္ ပတ္သတ္ေသာ အခ်က္အလက္မ်ား သာမက ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ခ့ဲၿခင္းနွင့္ ၿဖစ္ေပၚဖူးခဲ့ေသာ ေရာဂါအရႈပ္အေထြးမ်ားကိုပါ မွတ္တမ္းၿပဳစုရသည္။
(၄) ယခင္က ခြဲေမြးခဲ့ၿခင္း၊ ခြဲစိတ္ခဲ့ၿခင္း၊ ေရာဂါၿဖစ္ခဲ့ဖူးၿခင္းနွင့္ ဆိုင္ေသာေရာဂါမ်ားကိုလည္း ေျပာျပထားရန္ လိုအပ္သည္။
(၅) မိသားစုရာဇဝင္၊ လူမႈေရးဆိုင္ရာ ရာဇဝင္ မွအစ ၿပည့္ၿပည့္စံုစံု မွတ္တမ္းၿပဳစုရသည္။
(၆) ကိုယ္ဝန္ေဆာင္အမ်ဳိးသမီးတစ္ဦးအား ေခါင္းမွေၿခဖ်ားတိုင္ေအာင္ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းမ်ားက စမ္းသပ္ စစ္ေဆးမႈၿပဳလုပ္သည္။
(၇) သေႏၶသားနွင့္ပတ္သက္၍ ဖြံၿဖိဳးႀကီးထြားမႈနွင့္ က်န္မာေရးအေၿခအေနကိုလည္း ႀကည့္ရႈစစ္ေဆးသည္။
ထုိ႔ျပင္ေအာက္ပါ စမ္းသပ္ စစ္ေဆးၿခင္းမ်ားကိုလည္း ျပဳလုပ္ရသည္။
(၁)ကိုယ္အေလးခ်ိန္၊ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ျခင္း
(၂)ေသြးစစ္ေဆးၿခင္း
ေသြး၌ ေဟမိုဂလိုဘင္ ပါဝင္မႈပမာဏ။
ေသြးနီဥမ်ား၏ ပါဝင္မႈ ရာခိုင္ႏူန္း။
ေရာဂါပိုး ရိွမရိွ စစ္ေဆးၿခင္း။ (ကာလသားေရာဂါ၊ HIV၊ အသည္းေရာင္အသားဝါ)
မိခင္၏ ေသြးအုပ္စု၊ (ABO၊ Rh ေသြးအုပ္စု။)
(၃)ဆီးစစ္ေဆးၿခင္း
ဆီး၌ အသားဓာတ္နွင့္အခ်ိဳဓာတ္ပါဝင္မႈရိွမရိွစစ္ေဆးေပးၿခင္း။
(၄)ေမးခိုင္ကာကြယ္ေဆးထိုးျခင္း
ကိုယ္၀န္သက္တမ္းတေလွ်ာက္ ႏွစ္ၾကိမ္ထိုးေပးေလ့ရိွသည္။
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္တြင္ ေအာက္ပါ ေဝဒနာလကၡဏာမ်ားကိုလည္း ခံစားရတတ္သည္။
(၁) အစားအေသာက္ပ်က္ၿခင္း၊ ပ်ဳိ႕ၿခင္း
(၂) အန္ၿခင္း
(၃) ခါးနာ၊ ခါးကိုက္ၿခင္း
(၄) ေသြးေႀကာထံုးၿခင္း
(၅) ရင္ပူၿခင္း
(၆) ေတြ႔ရာၿမင္ရာေကာက္စားခ်င္ၿခင္း
(၇) ႏြမ္းနယ္ၿခင္း
(၈) မိန္းမကိုယ္မွ အၿဖဴဆင္းၿခင္း
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္အတြက္ အစာအာဟာရႏွင့္ ေနမႈထိုင္မႈပံုစံသည္ အလြန္အေရးၾကီးပါသည္။
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္အတြက္ အထူးစားသံုးရန္ အာဟာရ ဟူ၍ သီးသန္ ့မရိွပါ။ၿပည့္စံုလံုေလာက္ေသာ အစာအာဟာရမ်ားကို စားသံုးရန္လိုအပ္သည္။ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ မိခင္အတြက္ အာဟာရသည္ မိခင္အတြက္သာမက သေႏၶသားအတြက္ပါ ၿပည့္စံုလံုေလာက္ရပါမည္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ အမ်ဳိးသမီးမ်ား အစာေရွာင္ရန္ မလိုအပ္ပါ။ေရွးရိုးအယူအဆ၏လႊမ္းမိုးမႈေႀကာင့္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္ ဟိုအစာမစားရ၊ ဒီအစာနွင့္မတည့္ စသည္ၿဖင့္ တားၿမစ္ခ်က္မ်ားစြာ ရိွေနတတ္သည္။ ထို ့ေႀကာင့္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္မ်ားသည္ အစားေရွာင္ႀကသၿဖင့္ အာဟာရခ်ဳိ႕တဲ့မႈမ်ား ေတြ႔ႀကံဳႀကရသည္။
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္သည္ ပထမလမွသံုးလအတြင္း ကိုယ္အေလးခ်ိန္ (၂) ေပါင္၊ သံုးလမွေျခာက္လအတြင္း (၁၁) ေပါင္နွင့္ ေျခာက္လမွကိုးလအတြင္း (၁၁) ေပါင္တိုးလာပါက အာဟာရေကာင္းမြန္မႈကို တစိတ္တေဒသ ေဖာ္ညႊန္းရာ ေရာက္ပါသည္။
တကိုယ္ေရသန္ ့ရွင္းျခင္း၊ အိပ္ေရးဝဝ အိပ္ျခင္း၊ ေဆးလိပ္အရက္ႏွင့္ ေဆး၀ါးမ်ားေရွာင္ျခင္းတို ့ ျပဳလုပ္ရမည္။ျပင္းျပင္းထန္ထန္ မဟုတ္ေသာ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ(လမ္းေလွ်ာက္ျခင္း၊ ေရကူးျခင္း)တို ့ ျပဳလုပ္ႏိုင္သည္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ခ်ိန္တြင္ မိသားစုႏွင့္ခင္ပြန္းသည္တို ့၏ အားေပးႏွစ္သိမ့္မႈ အလြန္လိုအပ္သည္။
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္အမ်ိဳးသမီးတစ္ဦး၏ ေအာက္ေဖာ္ၿပပါ လကၡဏာတစ္မ်ဳိးမ်ဳိး သို႔မဟုတ္ တမ်ဳိးထက္ပို ၍ ေတြ႔ရလွ်င္ အႏၲရာယ္ရိွသည့္ နိမိတ္ၿဖစ္ေႀကာင္း သိထားရမည္။ ‘ခ်က္ခ်င္း’ေဆးရံုသို႔ သြားေရာက္ရန္ၿဖစ္ၿပီးကၽြမ္းက်င္သူမ်ား၏ ေစာင့္ေရွာက္ကုသမႈကို မလြဲမေသြ ရယူရမည္ ၿဖစ္သည္။
(၁) အမ်ဳိးသမီး၏ အဂၤါမွေသြးဆင္းၿခင္း
(၂) အမ်ဳိးသမီး၏ အဂၤါမွ အရည္မ်ားဆင္းၿခင္း
(၃) မ်က္နွာနွင့္လက္ေခ်ာင္း၊ေျခေခ်ာင္းမ်ား ေဖာေရာင္ၿခင္း
(၄) ၿပင္းထန္၍ အခ်ိန္ႀကာၿမင့္စြာ ေခါင္းကိုက္ၿခင္း
(၅) အၿမင္ မႀကည္လင္ၿခင္း
(၆) ဗိုက္နာၿခင္း
(၇) တုန္ခ်မ္း၍အဖ်ားတက္ၿခင္း
(၈) ဆီးသြားရာ၌ နာက်င္ၿခင္း
(၉) ကေလးမလႈပ္ေတာ့ျခင္း
(၁၀) တက္ျခင္း
အခ်ဳပ္အေနျဖင့္ မိခင္ေရာ ကေလးပါ က်န္းမာၿပီး ေကာင္းမြန္စြာ ေမြးဖြားႏိုင္ရန္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ခ်ိန္ အတြင္း မိခင္အား ဂရုတစိုက္ ၿပဳစုေစာင့္ေရွာက္ရမည္ ျဖစ္သည္။ မိခင္မ်ား ကိုယ္စိတ္ႏွလံုးက်န္းမာၿပီး ပညာဥာဏ္ျပည့္ဝေသာ၊ မိမိလူမ်ိဳးအတြက္ အားထားရေသာ သားသမီး ရတနာမ်ား ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ ႏိုင္ၾကပါေစ။
ဆုမြန္ေကာင္းေတာင္းလ်က္
Dr.Naw Latt